Çalışırken arada bir kaybolmayı denediniz mi ya da bir takım oyuncusunun yapması gereken iş için birileri zaten yapar dediğini duydunuz mu? Eğer cevabınız evet ise, siz ve o takımın oyuncuları birer sosyal aylak olarak isimlendirilebilir.
Sosyal aylaklık; bireysel olarak gösterilen çabaya oranla, bir grup ya da takım içerisinde bulunulduğunda daha az çaba gösterilmesi olarak tanımlanabilir. Bu kavram bir takım veya grup söz konusu olduğunda ortaya çıkmaktadır.
Bu konu ile ilgili en bilinen deneyi yapan Max Ringelmann deneyidir. Fransız asıllı bir tarım mühendisi olaran Ringelmann grup performansı üzerine yaptığı çalışmalar sırasında, gruptaki bireylerin bireysel olarak gösterdikleri gücü, grup içerisinde göstermediklerini gözlemlemiş. Deneyi bir grup öğrenciye ucunda kuvvet ölçer bulunan bir halatı çekmelerini isteyerek yapmış. Deneyde ilk önce tek bir öğrencinin çektiği değer kontrol edilmiş ve sonrasında öğrenci sayısını artırmış. Deneyin sonucu olarak, ipi çeken öğrencilerin sayısı arttıkça uygulanan kuvvetin düştüğünü belirlemiş.
| Kişi Sayısı | Uygulanan Güç | Toplam Güç | Beklenen Güç | Kaybedilen Güç |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 0.00 (0%) |
| 2 | 0.93 | 1.86 | 2.00 | 0.14 (7%) |
| 3 | 0.85 | 2.55 | 3.00 | 0.45 (15%) |
| 4 | 0.77 | 3.08 | 4.00 | 0.92 (23%) |
| 5 | 0.77 | 3.50 | 5.00 | 1.15 (23%) |
| 6 | 0.63 | 3.78 | 6.00 | 2.22 (37%) |
| 7 | 0.56 | 3.92 | 7.00 | 3.08 (44%) |
| 8 | 0.49 | 3.92 | 8.00 | 4.08 (51%) |
Orjinal tablo üzerine Beklenen Güç* ve Kaybedilen Güç kolonlarını ben ekledim. Amacım aslında kişi sayısı arttığında oluşacak olan verimsizliği biraz daha görünür kılmak. 4 kişiden sonra 1 kişi neredeyse boşa çıkmış oluyor.
"Takım sayılarımızı az tuttuğumuzda peki bu sorun çözülecek mi?" sorusu ilk aklıma gelen soru oldu tabloya baktığım zaman. Mesela 3 kişilik bir ekip çok daha verimli gibi duruyor. Ama aklıma hemen "Sosyal aykallığın başka sebepleri de olamaz mı?" sorusu geliyor aklıma. Şu anda bu kısma girmiyorum ama Ringelmann deney sonucundaki azalmayı iki olası sebep üzerinden açıklamaya çalışıyor.
- Bireylerin eş zamanlı olarak güçlerini kullanmaması.
- Bireylerin yanındaki takım arkadaşının tam performans göstereceğine güvenmesi.